Tasarım bir ürünün özellikleriyle ilgili olanak birçok fiziksel konuyu kapsamaktadır. Bir ürünün tasarım tescili alabilmesi için, söz konusu ürünün ayırt edilicilik, özgünlük ve yenilik kriterlerine sahip olması gerekir. Bununla birlikte, tasarıma konu olan ürünün benzerinin ya da aynısının kamuoyuna daha önceden sunulmuş olması durumunda bu kriterler ortadan kalkar. Sonuç olarak ürüne ilişkin tescil başvurusunun başarılı olmak ihtimali de ortadan kalkacaktır.
Tasarım belgesi, başvuru tarihinden itibaren ürününüzü beş yıl boyunca koruyacaktır. Beş yılın sonunda tescilinizi yeniden uzatmanız gerekir. Bu süreyi en fazla yirmi beş yıla kadar uzatmanız mümkündür. Yirmi beş yılın ardından ürün halka mal olma statüsüne erişeceği için herhangi bir koruma söz konusu olamamaktadır.
Tasarım itirazı, daha önceden Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen ya da sizden önce başvurusu yapılan ürünlerle ilgilidir. Bu sebeple Resmi Tasarım Bültenlerinde yayına açılmış benzer tüm başvuruların takip edilmesi gerekmektedir. Herhangi bir benzerlik tespit edilirse, itiraz işlemlerinin başlatılması gerekir. İtirazlar, söz konusu ürün yayınlandığı tarihten itibaren üç ay içinde gerçekleştirilmek zorundadır. Bu sayede, daha önce benzer ürünü tescilletmiş başvuru sahiplerinin hak kaybı yaşamasının önüne geçilebilir.
Tasarım itirazının birden fazla neden olabilir. İtirazların yapılmasında başlıca sebeple yenilik ve ayırt edici özelliklerin bulunmaması gelmemektedir. Bunun yanı sıra tescilin tasarımına ilişkin olarak mütevellit nedenler çok daha detaylı olabilmektedir. Yani, itiraza konu tasarım yeni ve ayırt edici özelliklere sahip olmalıdır. Bu durumun en ince ayrıntısına kadar araştırılması gerekir. Bununla birlikte, tasarım başvuruları sırasında yenilik açısından iyi bir değerlendirilme yapılmaması durumunda üçüncü kişiler tarafından yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmadığına dair kanıtlar ileri sürülerek itiraz yapılabilir.
İki tasarım arasında, malların doğası gereği belirli bir noktada zorunlu ortak noktalar bulunabilmektedir. Buna karşın tasarım başvurusu yapılan her ürünün kendine özgün bir yanı da mutlaka bulunmalıdır. Özellikle yeni tasarımların fiziksel genel görünümlerinin ayırt edici olması gerekmektedir.
Türk Patent ve Marka Kurumu, Resmi Tasarımlar Bülteni’ni ayda iki defa yayınlamaktadır. Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılan başvurular, yenilik ve şekli incelemenin ardından bu bültende kendisine yer bulur. Tescil başvurusu ardından ürünün haklarına dair koruma sağlayan belge ise herhangi bir itiraz bulunmaması durumunda ortalama olarak 4-5 ay içerisinde verilmektedir.
Başvuru yapılan tasarımlar, yayınlanmalarıyla birlikte üç ay boyunca ilanda kalır. Bu noktada yayınlanan tasarımlara bu üç aylık süre içerisinde itiraz etmek gerekmektedir. Söz konusu sürede herhangi bir itiraz olmazsa, tasarımın tescili de kesinleşmektedir.
Tasarım sahipleri, yayınlanan yeni tasarımlara ilişkin itirazlarını ve sebeplerini detaylı biçimde ileterek itiraz hakkına sahiptir. İtiraz sürecinde, maddi delillere yer verilmelidir. İtirazlar Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılmaktadır.
İtiraz işlemlerinin belirli bir sırayla ve doğru şekilde yapılması son derece önemlidir. Resmi Tasarımlar Bülteni’nde yayınlanan benzer tasarıma ilişkin üç ay içerisinde gerçek ve tüzel kişilerin itirazda bulunması gerekir. İtiraz gerekçe ve delillerle birlikte eksiksiz biçimde Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılmalıdır.
Ayırt edicilik ve yenilikle ilgili herhangi bir sorunun oluştuğu belirlenirse, tasarım itirazı yapılabilmektedir. Bu iki kavramdan yoksun olan tasarımların tescilinin gerçekleştirilme ihtimali son derece yüksektir.
İtiraz sürecinde önemli bir konuda zamanlamadır. Eğer üç aylık itiraz sürecini kaçırırsanız, bu durumda Fikri ve Sınai Haklar Mahkemelerine dava açabilirsiniz. Bunun yanı sıra Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilen ret kararlarına ilişkin de mahkemeye itirazda bulunabilirsiniz. Bununla birlikte söz konusu davaların açılması ciddi maliyetlere sebep olabilmektedir.
Tasarım tescilinin ardından üç ay içerisinde ücreti ödenerek itiraz işlemleri yapılabilmektedir. Tasarım özgünlük, ayırt edicilik ve yenilik kriterlerini karşılamıyorsa, tescil başvurusunun kötü niyetli olduğu düşünülüyorsa, bununla ilgili gerekçelerin belgelerle kanıtlanması gerekmektedir. Fikri mülkiyet haklarının yetkisiz kullanımına ilişkin belgelerin itiraz başvurusunda yer alması gerekmektedir.
Tasarımın yeni olmadığına ilişkin en önemli belge, daha öncesinde bu tip bir tasarım kamuya sunulmasıdır. Bu durumunda belgelerle kanıtlanması zorunludur. Bu belgelerin tarihli olması ve aslına uygun şekilde sunulması gerekmektedir. Tasarım itirazında sunulan delillerin, kurumun belirlediği kriterlere uygun şekilde sunulmaması durumunda itiraz geçersiz sayılabilmektedir.
Tasarım başvuruları genel olarak 5 ila 6 ay içerisinde sonuçlanmaktadır. Tasarımlara yapılan itirazlar ise tescilin gecikmesine yol açabilmektedir. Tasarım itirazları ortalama olarak 4 ila 5 ay içerisinde karara bağlanmaktadır. Buna karşın itiraz konu olan tasarım sayıları ve gerekçelerin yoğunluğuna göre sürenin uzaması da söz konusu olmaktadır.
Tasarım itirazı kararının ne zaman belli olacağı, tasarıma ve gerekçelere göre değişkenlik göstermektedir. Bu durum itiraza konu olan tasarım başvurusunun sonuçlanmasını da uzatmaktadır.
Sonuç olarak tasarım itirazları sürecinde son derece dikkatli olunması gerekir. İtiraz başvurularının doğru ve kanıtlanabilir belgelere sahip olması önemli bir unsurdur.
